Diz Anatomisi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Diz, vücutta bulunan en büyük sinoviyal eklemdir ve doğal olarak unstabil bir yapıya sahiptir. Bunun sebebi, eklemin hareketlerinin onu meydana getiren kemikler tarafından kısıtlanmamasıdır. Diz eklemi, bir kayıcı tipte patellofemoral kompartman ile iki kondiler eklem olan tibiofemoral eklemden oluşur. Tibiofemoral eklem kapsülü ön tarafta daha sıkıdır ve anterior ile posterior talofibular ligamentlerin desteğini alır. Ayak bileğinin hareketi ve alt ekstremite rotasyonu sırasında bu eklemde de küçük hareketler meydana gelir. Yetişkinlerin %10 kadarında diz kapsülü ve sinovyum ile proksimal talofibular eklemler irtibattadır.

Yuvarlak olan femoral kondiller ve düz tibial platoların biçimsel olarak uyumlu olmaması, tibiofemoral eklemin ayrımını önleyebilmek amacıyla yumuşak dokularla stabilizasyonu gerekli hale getirir. Çevredeki kaslar dinamik stabilizatör olarak etkili olurken, diz eklem kapsülü ve diz ligamentleri, diziyi kontrol eden statik stabilizatör olarak görev yapar. Kapsüle destek olan ligamentler vardır. Eklem stabilitesini destekleyen femoral troklea ile patellanın alt yüzeyi birbiriyle uyumludur. Diz eklemi açıkta bulunduğundan, etrafında onu koruyan yağ tabakası ve kas olmaması nedeniyle travmalara açıktır. Ayrıca, iki uzun kemiğin ortasında yer alması da maksimum yük almasına neden olur.

Normal olarak femur başı, diz eklemi ve ayak bileği merkezi aynı çizgi üzerinde olur. Femur gövdesinin kalça ekleminden uzaklaşan femur boynu, femur gövdesi ve tibia birleşiminde açı yapmaktadır. Bu açının patellofemoral eklemin biyomekanik fonksiyonlarında büyük etkisi vardır. Kuadriseps kasındaki çekme yönüyle tibia gövdesi arasındaki açı, kuadriseps açısı veya Q açısı olarak tanımlanır. Supin pozisyonda iken, bu açı erkeklerde 8-14 derece, kadınlarda ise daha fazladır. Açının büyük olması genellikle patellofemoral semptomlarla ilişkilidir.

Ayaktayken diz normal olarak ekstansiyonda kilitli olur ve kuadrisepsin kasılmasına gerek kalmaz. Tam ekstansiyon sırasında diz, tibia femura oranla dış rotasyonda olur. Aşırı ekstansiyon ve rotasyonu ön çapraz, oblik popliteal ve kollateral ligamentler engeller. Dizin arka tarafında aniden olan darbe, dizin bükülmesine yol açar.

Diz tam ekstansiyonda olduğunda, kapalı paket pozisyonunda olur. Ligamentler ve kaslar en üst düzeyde gergin, eklem yüzeyleri sıkışık ve birbirine olabildiğince temas eder. Fleksiyon halinde ise diz açık paket pozisyonunda olur. Diz eklem hasarları genellikle ligamentleri, kas insersiyonlarını ve eklem kapsülünü etkiler.

Alt ekstremitede bulunan bir ara eklem olan dizin temel fonksiyonu, vücudun ağırlığını taşıması ve yürümeye yardımcı olmasıdır. Tam oynar ve menteşe tarzı eklem yapısına sahip olan diz, iki fonksiyonel eklemin birleşiminden meydana gelir. Diz anatomisinde stabilite genellikle kapsül, kaslar ve bağlarla sağlanmaktadır.

Medial stabilite, tibial kollateral ligament, eklem kapsülü, medial menisküs ve çapraz bağlar aracılığıyla sağlanır.

Lateral stabilite, lateral menisküs, eklem kapsülü, fibüler kollateral ligament ve çapraz bağlarla sağlanır.

Rotatuar stabilite, dizdeki tüm yapıların uyumu sayesinde sağlanır.

Antrerior stabilite, eklem kapsülü, ön çapraz bağ ve posterior stabilite ile arka çapraz bağla kapsül uyumu sayesinde sağlanır.