Ayak Anatomisi Türleri ve Özellikleri

Ayak anatomisi, dışarıdan basit gibi görünse de oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Ayak bileği, ayak tarağı ve ayak parmakları, ayağın yapısını oluşturan bölümlerdir. Ayak bileği, birbirinin üzerine binen iki eklemden oluşur. Bu eklemlerden ilki, tibianın dış ve içten meydana getirdiği, fibulanın dışarıdan yaptığı yatakla, talusun yuvarlak tavanında kalır. Üst tarafında bacaktaki iki kemik, alt tarafında ayak bileği kemiklerinin üstündeki eklemdir. Görevi, ayak bileğinin aşağı ve yukarı hareketini sağlamaktır. İkinci eklem ise kalkaneus denilen topuk kemiği ile talus kemiğinin arasındaki subtalar eklemdir. Bu eklem, ilki gibi rahat bir hareket olanağı sunmaz ve daha kısıtlı hareket eder. Ayağın yanlara doğru hareketinde etkilidir. Ayak kemiklerinin yüzeyi eklem kıkırdağı ile kaplı olup, bileği sabitleyen ve burkulmadan koruyan bağlar bulunmaktadır. Dış bağlar, ayağın içe hareketine engel olurken, içteki bağlar ayağın dış tarafa hareket etmesini engeller.

Ayak yapısındaki kemikler, bilek, tarak ve parmak kemiklerinden oluşur. Eklemler, talusla başlar. Ayak bileğini tibia ve fibula oluşturur. Arkada kalan ayak topuğu, yani talus ve kalkaneus ise subtalar eklemle birleşir. Yana doğru hareketi subtalar eklem sağlarken, ayak bileği eklemleri de aşağıya ve yukarıya hareketi sağlamaktadır. Ayak bileğinin aşağısında tarsal kemikler denilen 5 adet uzun kemik bulunur. Bu kemikler grup halinde hareket eder. Aralarındaki eklemler, temasta yüzeyle beraber direnç oluşturur. Tarsal kemiklerin uç tarafında yürümeye destek olan falankslardan meydana gelen parmak eklemleri vardır. Tarsal kemiklerin parmaklara olan bağlantısını metatarsofalangeal eklem sağlar. Baş parmağa ait olan metatarsofalangeal eklem, bunların en önemlisidir.

Ayak hareketlerinin çoğunu bacağın altındaki kaslar ve ligamentler sağlar. Kaslar kasıldığında ayak koşma, durma ve atlama gibi hareketleri yapar. Kemikler arasındaki küçük yapıda bulunan kaslar, ayak tabanını döşer. Kaslar, ayak sırtı kasları ve ayak tabanı kasları olarak sınıflandırılır. Ayak sırtı kasları parmakları gererken, ayak tabanı kasları parmakları yaklaştırma ve uzaklaştırma görevini üstlenir.

Ayak sırtındaki temel arter, anterior tibial arterdir ve aynı ismi taşıyan sinirle birlikte ilerler. Bu damardaki nabız atışını elinizle fark edebilirsiniz.

Ayak bileğindeki iç çıkıntıdan giren tibialis posterior siniri, aynı ismi almış olan damarla birlikte yol alır. Görevi, ayak tabanı ile parmakların duyusunu sağlamaktır. Diğer küçük sinirler de duyu ve motor işlevlerini üstlenir.

Ayak anatomisi, vücudun dengesini ve hareketini sağlayan önemli bir yapıdır. Bu nedenle, ayak sağlığının korunması büyük önem taşır.