Dil Anatomisi Türleri ve Özellikleri

Dil, sahip olduğumuz beş duyu arasında tat almanın gerçekleştiği organ olup, kaslardan oluşmuş bir yapıdır. Bu özelliğinin dışında besinlerin çiğnenmesi, yutma işlevinin yerine getirilmesi ve konuşma refleksinin olmasına yardımcı bir organdır. Vücudumuzda kendini en hızlı yenileyebilen organımız da dildir. Yenilen besinlerin tadını almamızı sağlayan dil sayesinde beyin, besinleri acı, tuzlu, ekşi ve tatlı gibi sınıflandırmalara tabi tutar. Yiyecekler birbirine benzese bile, tat alma duyusu sayesinde daha iyi tanınır. Dilin üzerinde bulunan sinir uçları tat alma duyusunun oluşmasını sağlar. Bunlar tat alma tomurcukları olarak tanımlanır. Bu yapılarda papilla denilen yapılar bulunur. Dil üzerindeki tomurcuk şeklindeki çıkıntılarda reseptör sinir uçlarıdır. Dilin yanında ve önünde tatlı besinleri algılayan sinir uçları bulunur. Dilin ortasındaki reseptörler tuzlu besinleri algılar. Dilin arkasındaki reseptörler ise acı ve ekşi besinleri algılamaya yarar. Besinlerin suda çözünmesiyle tat alma tomurcukları uyarılır. Bununla beynin tat alma merkezi uyarılır ve besinlerin tadı alınır.

Dilin Anatomik Yapısı

Dil ucu ile dil kökü arasındaki dil gövdesi, corpus linguae
Dil kökü, gırtlak kapağının önünde bulunan ve tonsilla lingualisi taşıyan dil tabanı, radix linguae
Dil papillerini taşıyan dil sırtı, dorsum linguae
Dilin dişlere temas eden yan kısımları, margo linguae
Dil ucu, apex linguae
Dil mukozası, tunica mucosa lingualis

Dil Papillaları

Dil yapısının pürüzlü olmasına yol açan, dilin üstünde ve yan taraflarında bulunan küçük çıkıntılara verilen isimdir. Bu çıkıntılarda tat tomurcukları bulunur, bunların içinde de tat hücreleri yer alır. Dil papillaları farklı şekillerdedir. Bunlar;

İpliksi papiller (Papillae filiformes)
Daha kalın olan papiller (Papillae conicae)
Mantar şeklindeki papiller (Papillae fungiformes)
Çanak şeklindeki papiller (Papillae vallatae)
Yapraksı mukoza kıvrımı şeklinde olan, dilin arka yanlarında bulunan papiller (Papillae foliatae)

Tat Tomurcuğu İçeren Papillalar

Dilin önündeki mantarsı papillalar, bunlar daha çok süt içtikten sonra görünür hale gelir.
Daha büyük ve sayıca az olan çanaksı papillalar, bunlar dilin arka tarafında ters V biçiminde dizilidir.
Dilin arka yanlarında olan yapraksı papillalar

Tat Tomurcuğu Olmayan Papillalar

Dilin hemen hemen çoğunu kaplayan, sayıca fazla olan ipliksi papillalar dokunma duyusuyla alakalı görevleri vardır.
Düzensiz şekilde dil tabanı üstüne yayılan lenf dokusu
Dil mukozası altında tonsillaların oluşturduğu tepemsi çıkıntılar olan folliculi linguales. Bunların ortasında bir kanal bulunur.

Dil Kasları (Musculi Linguale)

Dilin içinde bulunan intrinsik kaslar ve dil kemiğinden başlayarak dilde biten ekstrinsik kaslar bulunur. Bu kasların görevi dilin hareketine yardımcı olmaktır. Toplamda 8 adet dil kası bulunmaktadır.

Ekstra Bilgiler

Dilin pek çok farklı işlevi vardır. Tat almanın yanı sıra, dil sıcaklık ve dokunma duyularını da algılar. Ayrıca, dilin sağlığı genel sağlığın bir göstergesi olabilir. Dil rengi, kaplaması ve yüzey yapısı çeşitli sağlık durumlarını işaret edebilir. Örneğin, dilde beyaz kaplama mantar enfeksiyonunu gösterebilir, kırmızı ve pütürlü yüzey B12 vitamini eksikliğine işaret edebilir.

Sonuç olarak, dilin anatomik yapısı ve işlevleri oldukça karmaşık ve çok yönlüdür. Dilin sağlığı, genel vücut sağlığı için de büyük önem taşır.